TALDE BARRUKO HARREMANAK ESTUTU

Jende talde batean harremanak estutzea izango da guk jorratuko dugun gaia. Oso garrantzitsua iruditzen zaigu talde baten barruan kideen arteko erlazioak onak eta estuak izatea. Denok dakigu elkarlanean hobeto funtzionatzen dela bakarrik baino.

Harreman estuak sortzeko, ezinbestekoa da lehenik, beste pertsonekin dugun konfiantza handitzea edo estutzea. Azken batean, beste pertsonan ez badugu konfiantza, gu bion arteko harremana hotz-itu egingo da, ondorioz, gure lagun erlazioak ez du aurrerapausorik emango.

 Gure helburu nagusiak, pertsonen baloreak ikasi eta barneratzea izango dira, hala nola, laguntasuna, lankidetza, elkarkidetza, etab landuz. Honetarako, jolasa erabiliko dugu tresna moduan. Jolasa oso interesgarria eta motibagarriak bihurtzen dituzte jorratu beharrekoak.. Hots, teknika hau gauzatzean, oso nabaria da kideen arteko komunikazioa handituko dela. Beste era batean esanda, kideen arteko laguntasuna zerotik goraka egingo duela.

taldeko ondorioak mapa kontzeptualean

IRAKASLEEN ELKARRIZKETEN ONDORIOAK

Talde barruan, irakasle miresgarriari egindako elkarrizketa desberdinak abiauntu hartuta, ikasitakoa bateratu eta amankomunean jarri ditugu. Ikasitakoa sailkatuz, ondorio desberdinak atera ditugula esan genezake. Hona emen gure ondorioak:

 

·         Irakasle baten funtzioa:

o       Bokazioa izatea.(pedagogia,psicología,kontzientzia). Barnean eramaten den zerbait da. Ez baduzu gustoso umeekin haritzea, irakasle txarra izango zara,

o       Beste irakasleekin harreman onak izatea.

o       Arduratsua izatea.

o       Ikasleekin konektatu. Kasu hau oso berezia dela esan genezake, hau da, ikasle bat irakasle baten oroitzapen onak baditu, bere lana ondo egin duen seinale izango da.

o       Arazo guztiak soluzioa dutela irakatsi behar zaie ikasleei. Arazo oso larria izan harren, soluzioa bilatzen lagundu behar zaie.

o       Hazerreak eta mala letxeak alde batera utzi behar dira. Etxeko arazoak alde baten utzi.

o       Klase bat ematerako orduan urduri egon harren, ezin da nabaritu. Hau da, ikasleak urduri zaudela nabaritzen badute, agian baten- bat horretaz aprobetxatuko da.

o       Limiteak ezarri behar dira. Lehen egunetan batit bat. Konfidantza asko lehenengo egunetik txarra izan ahal da.

o       Ikasleak motibatu behar. Honetarako, metodo desberdinak erabiliz.

o       Etiketak ipintzea erraza da.

§         Notak, objetiboki jartzen zaiatu.

o       PRAKTIKAK OSO GARRANTZITSUAK dira. Aprobetxatu beharreko zerbait da.

o       Gurasoekin harreman ona izatea gomendatzen da. Hala ere, Kontuz! Guraso asko oso astunak bai dira.

 

·         Gaur egungo Hezkuntzaren egoera:

o       Hezkuntza sistema gaizki planteatuta dago. 16 urterarte denok eskolan egon behar dute, eta askok oso garbi dute ez dutela ikastea nahi eta adibidez ziklo bat egitea nahi dutela.

o       Irakasten diren gauza asko ez dira ezertarako balio. -Klaseak dinamizatzea, hots, liburu gutxiago erabili eta berbatan  gehiago, aktibitate desberdinak egin..

o       FRAKASO ESKOLAR inbentatutako termino bat da.

o       Irakasleekikoi errespetua gero eta txikiagoa da.

Xabin irakaslearekin edukitako elkarrizketa

Orain dela egun batzuk, nire ustez bizitza osoan eduki dudan irakaslerik onenari galdeketa bat egin nion, eta puntu interesgarri batzuk atera nituen. Gaurko sarrera elkarrizketa honetari buruz eta ateratako puntu garrantzitsu hauei buruz izango da.

Lehenik eta behin esan beharra dago, berarekin kontaktuan jartzeko, bai telefonoz bai pertsonaz, arazo batzuk eduki ditugula, berak klaseak goizez ematen dituelako eta guk arratsaldez, eta honen ondorioz hain berandu igo dut gogoeta hau.

Irakaslearen izena Xabin Arriola da, eta Arrasaten TAFYD Goi Mailako Zikloko irakaslea da. Orain dela 21 urte hasi zen irakasle moduan lan egiten, eta irakasle izandako urteetan Lehen Hezkuntzan, Bigarren Hezkuntzan eta Goi Mailako Ziklotan egin du lan, eta horretaz gain monitore moduan ere lan asko egin ditu. Elkarrizketa hau egiteko Xabin aukeratu nuen, nire ustez bera delako irakasle ona izateko jarraitu beharko dudan adibidea, eta berarekin egondako 2 urteetan ez didalako inoiz huts egin.

Aipatu nahi dudan lehengo puntua, arazoen aurrean berak hartzen duen jarrera edo egiten dituen gauzak zeintzuk ziren galdetu nion, eta hau izan zen bere erantzuna: "Inportantia izeten da, nik uste dot, jarrera proaktibo bat eukitzea, reaktiboa baino gehixau, hau da, sarri egon bigare listo egoeria berotzen, berotzen, berotzen doiala, orduen, inportantiena ustedot dala, okerrera joan aurretik antizipatzea, eta jarrera proaktiboarekin ez ustea jarrera hori guztiz zailtu dadil". Bere partetik jarrera hau askotan ikusi dut berarekin egondako bi urteetan, eta egia esanda gehienetan lortu egiten zuen arazo konpontzea. Honekin esan nahi dut, irakasleak kapaz izan behar dela arazo txiki bat dagoenean identifikatzeko, arazo hori handitu ez dadin, denon onerako.

Aipatu beharreko bigarren puntua, gaur egun Unibertsitatetik irtetzerakoan lehen baino hobeto prestatuta irtetzen garela aipatu zuen, orain dela urte batzuk kasu errealen praktikak ez zirelako egiten, eta gaur egun ordea, kasu praktiko asko egiten direla, eta hori oso positiboa dela uste dugu Xabinek eta biok.

Bi puntu hauetetik gain, arritu eta gustatu zitzaidan puntu asko egon ziren elkarrizketa honetan, eta lana aurrerago lana entregatzeko momentuan gauza gehiago kontatuko ditut.

Bukatzeko esan beharra daukat, Xabin-ekin daukadan erlazioa oso onda dela eta dudarik gabe nire bizitza osoan eduki dudan irakaslerik onena dela argi utzi nahi dut, adibidez, ikasleekin duen konplizitate eta konfiantzagaitik. Berarekin klasean egoterakoan banekien bera irakaslea zela, baina edozer gauza txarto bazioen edo arazoren bat banuen, banekien bere laguntza edukiko nuela, irakaslea izateaz gain laguna ere delako.

ELKARRIZKETARI BURUZKO GOGOETA

Elkarrizketa egiterako orduan,oso gustura eta giro paregabe batean murgildu naiz. Hautatu dudan irakaslea, DBH 1 eta 2-ko plastikako klaseak eman zidan pertsona da. Honi ezker, nire kreatibitate maila eta arteetako miresgarritasuna haunditu zela esan nezake.

Beste akde batetik, elkarrizketa hitza entzun nuenean pertsona hau gogoratu nuen. Oso berritsua denez, ez nituen arazorik izan denbora kontuan. Galdera bat egiten nionean, horri buruz zakonki hitz egiten bait zuen. Hots, gaia osotasunean jorratzen zuen. Egin nituen galderei buruz, bera ere gustura egoteko egin nituen. Bere ikuspegi profesionalak harritu ninduen. Bere esperientzia kontatzen hari zenean emozio puntu batekin kontatzen zidala nabarmendu nion.

Egitan, oso gustukoa duela irakastea konturatu nintzen. Berak kontatu zidan, txikitatik gustuko zuela besteei irakastea eta gainera bere ustetan ondo irakasten zuela. Horregatik hasi zen eskolako umeak hezten.

 Elkarrizketa hau oso baliogarria izan da niretzat. Irakasle baten ikuspegi orokorra nahiz zehatza hobeto ulertzen ikasi dut. Baita bere jarrera nolakoa izan behar den ikusi dut.

 Nabarmendu naiz, ematen duena baina konplikatuagoa dela heztea. Baina benetan gustukoa baduzu ondo egingo duzula ere. Hots, Irakasle bat jaio egiten dela eta ez sortu.

Gure irakasleari elkarrizketa

Oraingoan, irakasle bati elkarrizketa bat burutzea egokitu zaigu; nire kasuan, Lehen Hezkuntzan izandako andereño bati egin diot elkarrizketa: MariVi Urteaga andereñoari egin diot, berak niri, Ingelesa eta plastika eman zizkidan La Salle Legazpi ikastetxean.

Elkarrizketa honetan hainbat sorpresa eraman ditudala aitortu beharra daukat, handiena: andereñoak eta nik ez dugula bat egiten irakasteko pentsamoldean, eta nik ez nuen ala izango zenik uste, baina berak “konpetentzia” erabiltzen du umeen motibazio iturri bezala. Hala ere, nik nire iritzia azaldu diot, eta errespetatu egin du, horretaz gain, esperientziaren garrantzia azpimarratu du berak.

Ordu eta erdi egon gara hizketan gutxi-gora-behera, eta hainbat gauzetan bat gentozela ere somatu dut. Adibidez, moduloko lanaren gaia azaldu diot eta horri buruzko azalpena eskatu diot; bera bat zetorren nirekin, eredu mixtoaren alde zegoen, nahiz eta eredu segregatuan ere aipu batzuk aipatu izan dituen. 

Nik nire ikuspuntua azaldu diot, irakaskuntza libertarioaren aldeko argudioak emanez, baina bera ez zetorren nirekin bat, izan ere arazo asko ikusten zizkion hezkuntza eredu horri; adibidez, etorkizunean umeak izango duen nibel kognitiboa edota nibel akademikoa. Hala ere, nik ideia horiei, nibel sozialaren garapenarekin aurre egin diet. 

Bukatzeko, gomendio bat eskatu diot, eta bere gomendiorik politena, disfrutatzeko izan da. orain ikasten ari naizela, ikasle bizitzaz gozatzeko, lagun asko egiteko eta asko ikasteko; eta ondoren, lanean hasten naizenean, umeetaz gauzarik hoberenak ateratzeko eta haietaz gozatzeko ahal dudan moduan. Horretaz gain praktiken garrantzia behin baino gehiagotan azpimarratu dit MariVik.

Oso elkarrizketa sakona izan da, asko ikasi dudala uste dut, eta sorpresa asko hartu ditut, baina oso ondo pasa dut aktibitate hau burutzen.

Hezkuntzari buruzko Mapa kontzeptuala

Hona hemen 4 testu irakurri ondoren egindako mapa kontzeptuala. Espero dugu argi eta garbi ulertzea.

KILOMETROAK

Kilometroak. Gipuzkoan urtero urriko lehenengo igandean antolatzen den festa bat da. Bertan kontzertu, ekitaldi, antzezlan eta beste hainbat ikuskizun aurki ditzakegularik.

Baina festa honek hezkuntzarekin duen lotura garrantzitsuena, bertan ateratzen den diru guztia ikastolen elkarteari laguntzeko izaten da, diru honekin ikastolen egoera hobetuz edo eraikin berriak eginez.

Euskal Herriko beste probintzietan ere aurki ditzazkegu horrelako festak, adibidez, Bizkaian(ibilaldia), Araban(araba euskaraz) eta Nafarroan(nafarroa oinez).

Ikastolentzat izaten den laguntza haundiarengaitik egiten dut gaurko aipamena festa honi, horregatik, aurtengo kilometroen laburpen txiki bat uzten dizuet, Tolosa herrian izan delarik.

ANANARKISMOA HEZIKETAN

 

Gaur egungo heziketa nolakoa den pentsatu al dugu inoiz? Ba nik, oraingo honetan honi buruzko ausnarketa egingo dut  eta beste modelo hezitzaile bat azalduko dut.

Kasu honetan nire gustuko gai batekin lotu dut heziketa, anarkismoarekin; badadit, batzuek kaosa dela pentsatzen dutela, beste batzuk utopikoa… eta oraingo gizartea ez al da kaosa? Eta demokrazia bat ez al da utopikoa?

Hezikata, gizartea bezala, kapitalismoaren oinarrietan eratuta dago. Hau da, disziplinan eta autoritatean oinarritutako heziketa dugu, eta honek etorkizunerako arazoak ekartzen dituela uste dut, izan ere, sistemaren menpe geratzeko egindako heziketa mota da eta ondorioz, guri askatasuna kentzeko egina. 

Zertagatik ezin dugu geure sistema propioa antolatu gela baten barruan? Autoritatea moztuta, disciplina ekidituta, modelo asanbleario batekin… modeloa asanbleario hori adibidez, oso ideia ona iruditzen zait; bertan, espontaneitatea, askatasuna eta komunikazio askea lantzen dira pertsonen artean, eta ez ierarkikoki ezarritako “ ikasle-irakasle” tratua.

Hauek dira heziketa libertario baten oinarriak:

• ·         Norbanakoaren askatasuna: norbanakoaren askatasuna bai, baino ondokoarena zapaldu gabe, kontuan izan behar dugu talde batean gaudela.

• ·         Autoritateen kontrakoa: inork ez dio inorri agintzen, gauzak denon artean erabakitzen dira eta era zabal batean gainera.

• ·         Norbanakoaren autonomía: ierarkizazioaren aurkako ideia dugu hau. Guztiok dauzkagu betehearrak eta eskubideak, hauek, era boluntarioan hartuko ditugu.

• ·         Jokua, ikasteko modu bat bezala erabiltzea.

• ·         Sexu  zein arraza berdintasuna bermatzea eredu mixto batekin. Ez baitdugu ezergatik inor diskriminatu behar, ez arraza, ez sexu edo arazo fisiko zein psikiko batengatik.

Era honetara, pertsonak sortuko ditugula uste dut, eta ez zenbaki soil eta sinple batzuk… 

Pigmalion efektu negatiboaren arazoen konponbideak

Joan den astean, klasean pigmalion efektuari buruzko artikulu bat irakurri genuen, eta honako hau esaten zuen: "Hezitzaileak ikasleengan itxaropen handiak dituenean ikasleek emaitza hobeak lortzen dituzte, itxaropena txikia denean baino".

Artikulu guztia irakurri ondoren, "TAFYD" taldeko lagunek, informazioaren azterketa motz bat egin genuen eta ondoren artukuluan ikusi genituen arazoak identifikatu genituen. Eta bukatzeko, pertsona bakoitzaren ustez arazo hauek konpontzeko egin beharreko gauzei buruz idatzi dugu.

Aurkitu dugun lehenengo arazoa, irakasleek ikasleak banatu egiten dituztela da, hau da, alde batetik ikasle "onak" eta bestetik ikasle "txarrak" daudela uste dutela pentsatzen dugu. Banaketa hau ematen denean, ikasle guztiak ez dute tratu berdina jasotzen, ikasle "onak" tratu hobeagoa jasotzen dutelako ikasle "txarrak" baino, eta jarrera desberdin honen ondorioz, ikasle "onen" emaitzak hobeagoak dira, konfidantza gehiago dutelako heuren buruetan. Arazo hau konpontzeko nire ustez ikasle guztiei tratu eta konfidantza maila berdina ematearekin nahikoa dela, modu honetan ikasle "txarren" notak igotzea posible izango zelako.

Bigarren arazoa, irakasleak ikasleekin duten komunikazioaren kontrol eza da, hau da, ikasle batek ariketa bat txarto egiten duenean edo galdera bati erantzun desegokia ematen dioenean, batzuetan nahiz eta irakasleak ezer ez esan, gorputzaren jarrera ikusita gauza asko ulertu daitezkeela. "Una imagen vale más que mil palabras" esaten den moduan. Nire ustez arazo hau ekiditzeko garrantzitsua da irakaslea bere gorputzaren jarreraren kontrola momentu orotan edukitzea da, eta ikasle batekin eduki dezakeen frustrazioa ez erakusten saiatu behar dela, behintzat ikaslearen aurrean.

Bukatzeko, lehen aipatutako konfiantzarekin lotuta dago azkenengo arazoa. Nire esperientzia kontuan hartuta, esan beharra daukat, ikasle "txar" batek lan on bat egiten badu edo azterketa bat nota onarekin gainditzen badu, irakasleari deskonfiantza sartzen saiola, eta norbaitek lagundu diola edo beste pertsona bati kopiatu diola pentsatzeko joera edukitzen dutela irakasleek. Baina, eta ikasleak inoiz baino lan gehiago egin badu? Eta ikasleak inoiz baino gehiago ikasi badu? Eta ikasle hori gogotsu ibili bada azterketa hori prestatzen?... Zer nolako kolpea izango zen bere konfiantza eta kemenerako? Horrelako arazoak gertatu ez dadin, irakasleak konfiantza itxua eduki beharko lukeela bere irakasle guztietan, eta edozein ikasle gauza onak egiten dituenean zoriondu eta animatu egin beharko lukeela uste dut.

ARAZOAK KONPONDU

Klasean irakurri dugun pigmalioren efektuaren testuaren ondoren arazo batzuk atera genituen eta hauen konponbidea bilatzen ibili ginen.

Aurkitu dugun lehenengo arazoa, irakasleak ikasleekin egiten duten hautaketa edo banaketa da. Irakasleak ikasle "onak eta txarrak"  bereizten dituela uste dugu, hoberenei tratu hobea emanaz eta besteei aldiz tratu okerrago bat, kontutan hartu gabe biek tratu berbera edukiz gero helburu berdinak lortzera iritsi daitezkela ohartu gabe. Tratu honekin, ikasle ontzat hartzen dituztenak, helburu askoz hobeagoak lortzera iritsiko dira, besteak atzean geratuko direlarik. Horregatik uste dut ikadle guztiek tratu berbera jaso beharko luketela. Arazo honekin bat datorren esaldi bat dago testuan  "-La confianza que un profesor tenga en sus alumnos es determinante. Si les crees diamantes, les bas a tratar como tal, y si les cres inútiles lo serán." Honekin esan nahi dudana da, ikasle batzuei bakarrik eman ezkero konfiantza, jaso ez duen ikasleak interesa galduko duela, dena zaila eta neketsua egingo zaiolarik, irakasleak lagunduko ez diola pentsatuz.

Beste arazo bat, konfiantzarekin lotuta dagoena, nota eta pertsonaren arteko lotura da. Ikasle on batek nota txar bat ateraz gero laguntza eskeintzen dio irakasleak, aldiz ikasle txar batek nota ona ateratzen badu, susmoa pizten zaigu, bere kabuz lortu ez duela pentsatuz. Zer pentsatuko du ikasleak? Nota hori lortzeko egin duen lan guztia eta gero, zure irakasleak sinisten ez dizuela ohartzean? Ez saiatzeko gogoa piztuko zaio, hurrengoan berriz nota txarra ateraz. Horregatik uste dut konfiantza dela garrantzitsua, ikasle txar batek nota ona atera badu bere esfortzua baloratuaz.

Azkenik gorputzaren komunikazioaren arazoarekin nator. Askotan ezer esan gabe gure gorputzaren jarrerarekin bakarrik pentsatzen duguna besteei adierazten diegu, honek berarengan eragin dezakeen sentsazioaz ohartu gabe. Lagun bat berarentzat garrantzitsua den zerbait kontatzen ari zaigun bitartean guk aspermen keinuak egiten baditugu gure laguna deseroso egongo da gurekin. Uste dut gure gorputza ahal bezain beste kontrolatzea garrantzitsua dela,  pentsatzen duguna guretzako gordeaz.

ARAZOEN KONPONBIDEA

Pigmalion efektuaren idatzia irakurri ondoren, hainbat arazo aurkitu ditugu. Eta hauei, erantzuna edo irtenbidea aurkitzen sahiatuko gara:

Aurkitu dugun lehenengo arazoa, ikasleak banatzeko edo bereizteko printzipioa izan da: "onak" eta "txarrak". Konturatu gara, ikasle "onei" era hobeago batean tratatzen zaiela eta, baliabide edo laguntza gehiego ematen zaiela "txarrei" baino, izan ere, "txarra" beti txar izango dira ezta?? Zertarako motibatu?
Arazo honen irtenbidea ez da xamurra, baina gizartean bezala, irakasgelan ere berdintasuna falta dela nabaritzen da. Beraz, irakasleen partetik objetibotasuna eskatzen dut. Ikasle guztiak ez baitgara berdinak, baikotzak gure arazoak ditugu eta ez dugu zertan berdin lan egin edo aplikatu behar; ikasle guztiak berdin motibatu beharko lituzkete eta bereizketak ukatu.

Ikusi dugun bigarren arazoa, irakasleak, ikaslearengan duen konfidantzaren garrantzian datza. Idazkian zioen bezala, "diamantetzat tratatzen badituzu diamanteak izango dira, baina ez-jakintzat badituzu beti izango dira ez-jakin". Lehengo arazoaren aritik jarraitzen du onek ere. Honen irtenbidea, antzekoa izan daiteke, berdintasunarekin lotuta baitago; ikasleei konfidantza eman behar zaie, naiz eta gaizki egin; izan ere gaizki egiteaz ikasten baitugu gehien. Guztiongan konfidantza lortzen badugu, ikasleen emaitzak nabarmenki gora egingo dutela konturatuko gara.

Hurrengo arazoa zailena iruditu zait, ez omen dugu gure komunikazioa kontrolatzeko gaitasunik; hau da, beti komunikatzen dugu nahi baino gehiago. Ba al dago honetarako irtenbiderik? Badakigu askotan, konturatu gabe, gure adiskidearen hitzak aspergarriak direla antzematen zaigula edota keinu natural edo inkonszienteak ateratzen zaizkigula. Hori nire ustetan ezin da kontrolatu, hala ere, arazo honen irtenbiderik onena, autokontrol ikastaroak egitea izango litzatekeela iruditzen zait.

Batzuetan, ikasle "txar" batek nota ona ateratzen du; baina bere betidanik izan da ikasle "txarra" nolatan, bapatean nota ona? Ez da normala, tranparik egin ote du?
Hau pentsatzen dute irakasle askok, eta hau da gure laugarren arazoa. Konfidantzarekin lotutako arazoa da aldi berean. Honen soluzioa, erreza iruditzen zait: trapetan harrapatu duzu? Ez; azterketa ondo prestatu du eta merezi duen nota dauka. Tranpetan harrapatu duzu? Bai; azterketa berriro errepikatu beharko du.
 

Edozer gauzaren gainetik, errespetua dago, irakasleak pertsona bezala tratatu beharko ditu ikasle guztiak, bakoitzaren arazoak konpontzen sahiatu eta giro on bat transmititu.

EZ DIRA ETIKETA BAT, PERTSONAK BAIZIK

Irakalse baten eginkizuna ez da ikasle bati etketa bat ipintzea. Hau da, gela batean, ez daude "onak" eta "txarrak".Ikasleak baizik. Pertsona bakoitza mundu bat da eta horregatik, pertsona horrek duen gauza positiboekin bakarrik zentratu eta garrantsia eman beharko diogu.

Gure eginkizuna irakasle moduan, neska-mutikoei konfidantza ematea eta trasmititzekoa izan beharko da. Azken finean, gura gabe eta jakin gabe, ez ditugu gure keinuan, ahotz intonazioak.. kontrolatzen. Hori dela eta, ikasle "txarrak" eta "onak" maila berdinean zerbait txarto egiten duenean. Gure esprezioa batekin zein bestearekin desberdina izango da."Txarrari" aurpegi arraroa ipiniko diogu. Aldiz, "onari" aurpegi normala ipiniko diogu.

Beste alde batetik, esan beharra daukat, ikasle "txar" horiek egunen batean ikasgai bateko azterketa bat gainditzean, gu geuk zalantza jartzen dugu bere kalifikazio nota. Eta kasuan kasu, azterketa hori berriz errepikatzeko eskatzen diogu ikasle horri. Irakasleak jarrera hau artuta, ikaslearen konfidantza guztia galduko du.

Len aipatu dudan bezala, hezkuntzako irakasle askok ez diote inportantzia handia ematen pertsonei. Etiketari baizik. Adibidez, eskola batean bi talde berdinak egon harren, irakasleak talde bat bestea baino hobeagoa dela uste badu, benetan talde hori hobea izango da. Irakasleak ahalegin guztiak eta bere esku dagoena emando zu bere ikasleen hezkuntza maila handitu dadin. Aldiz, pentsatzen badugu talde txarra dela, ez diogu hainbeste garrantsi emango gure eginkizunari eta beraz haien hezkuntza errendimendua txikiagoa izango da.

Hau guztia esan ostean, uste dut, irakasle on baten funtzioa bere ikasleak benetan ezagutzea izan behar dela. Haien betebeharrak hazetu eta gauza honak potentziatu.